Okul fobisi kuvvetli bir endişe nedeniyle çocuğun okula gitmeyi reddetmesi ya da bu konuda isteksiz olmasıdır. Okul fobisi olan çocuklar, okula olan isteksizliklerin tipik bedensel yakınmalarla dile getiren, evde kalabilmek için anne-babalarını ikna etmeye çalışan çocuklardır.
Okul fobisi olan çocukların mide bulantısı, karın ya da baş ağrısı şeklindeki bedensel şikâyetleri genellikle sabahları uyanır uyanmaz görülmekte ve okula gitmemelerine karar verilince kendiliğinden kaybolmaktadır. Hiç bir şey olmamış gibi oynar, zıplar, derslerine bile çalışır. Ancak ertesi sabah okula gitme isteksizliği yeniden ortaya çıkar. Aynı süreç tekrar yaşanır. Bu bazen günlerce sürebilir.
Anne-baba ne yapacağını bilemez. Ya çocuğun isteğini kabul edip okula göndermez. Ya da kolundan tutup zorla, tehditle, korkutarak okula götürürler. Ne yazık ki bu davranışlar okul fobisinin çözümü için doğru değildir. Çünkü çocuğun kaygısı daha da artar ve öfke nöbetleri geçirebilir. Öncellikle çocuğun okula neden gitmek istemediği araştırılmalıdır. Öğretmeni ile görüşülerek bilgi alınabilir.
Okul fobisine neden olan etkenlerin başında çocuğun psikolojik yaşantısı önemli yer tutar. Bu korkuyu oluşturan nedenler vardır.
1) Okul fobisi olan çocuklar anne babaları tarafından aşırı korunma sonucu” bağımlı “, anne babaya yapışık bireyler olarak gelişirler.
2) Çocukların tüm ihtiyaçları ve istekleri an karşılanır.
3) Anne babaların disiplin konusundaki yetersizlikleri ve başarısızlıkları nedeniyle gerektiğinde çocuğun isteklerini dizginleyememeleri sonucu çocuk evde egemen hale gelebilir.
Okul fobisi olan çocukların önceki yıllarında anneleri tarafından aşırı özenle büyütüldükleri görülür. Bu tür anneler çocuklarını memnun edebilmek ve onların sevgisini kazanabilmek için tüm ihtiyaçlarını, isteklerini anında karşılaşırlar. Aşırı koruyucu, kollayıcı ve kaygılı oldukları için çocuklarını sürekli göz önünde bulundurup yanlarından ayırmazlar. Çocuklarıyla yakın olma arzusu duyarlar. Bu nedenle çocuklarını anaokuluna göndermekten bile kaçınırlar.
İşte yaşamın ilk yıllarında bu tür anne-çocuk ilişkisi, çocuğun okulla başladığı dönemde önemli bir engel oluşturur. Annelerinin bu koruyucu ortamından bir an olsun uzak kalmamış çocuklar, yabancı bir çevrede ve tanımadıkları insanlarla beraber olunca kaygı oluyor, huzursuz olur, korkarlar.
Bunların dışında okul fobisine neden olan; yeni bir kardeşin doğumu, evde hasta olan birinin bulunması, anne- baba boşanması, yeni bir eve taşınılması, okul değiştirilmesi gibi durumları sayabiliriz.
Okul fobisinin çözümü için neler yapılmalıdır?
1) Çocuğun bedensel şikâyetlerinin gerçek olup olmadığı araştırılmalıdır.
2) Çocuğun okuldan uzak kalmamasına önem verilmelidir.
3) Suçlayıcı, tehdit edici, aşağılayıcı bir dil kullanılmamalıdır.
4) Çocuğa güven verici biçimde yaklaşılmalıdır.
5) Çocukla empatik (kendini onun yerine koymak) ilişki kurulmalıdır.
6) Çocuk kaygılandığında sakin bir duruş sergilenerek, ona model olunmalıdır.
7) Çocuk okula giderken mümkünse aynı kişi tarafından götürülmelidir.
8) Çocuk okuldan eve döndüğünde onu karşılayarak birisi olmalıdır.
9) Anne veya baba başlangıçta kısa süreli okulda bulunup, sonrasında kademeli olarak uzak kalmalıdır.
10) Çocuk ev dışında anne-babadan kısmi bağımsız olarak etkinliklere yönlendirilmelidir.
11) Arkadaş edinmesini sağlamaya yardımcı olunmalıdır.
Okul fobisinin çözümünün ertelenmesi daha sonraki okul yaşantısında “okuldan kaçma” problem davranışına dönüşebilir. Bu nedenle erken teşhis edilmesi ve önlemleri alınmalıdır.
Sevgiyle kalın...
